Europese studie: stroom duurder door gebrek aan concurrentie, ook in Nederland

De groothandelsprijzen voor elektriciteit in zes Europese landen, waaronder Nederland, zijn te hoog als gevolg van gebrekkige concurrentie. Dat is de conclusie van een onderzoek dat de Europese Commissie door het bureau London Economics liet doen naar de werking van de elektriciteitsmarkt in Nederland, België, Frankrijk, Duitsland, Spanje en Groot-Brittannië.In geen van de zes onderzochte landen functioneert de markt volledig naar behoren. De uitkomsten van het onderzoek passen daarmee perfect in het straatje van de Europese Commissie, die dat al betoogt sinds het ontplooien van zijn energiestrategie, in januari. In Groot-Brittannië zijn de problemen het kleinst, in Frankrijk en België het grootst. Daar is één producent (Electrabel, EDF) altijd nodig om aan de vraag naar elektriciteit te kunnen voldoen.De studie van London Economics, die het consultantsbureau deed in samenwerking met Global Energy Decisions, is bijzonder gedetailleerd. Voor alle productie-eenheden van 25 MW of hoger in de zes landen zijn gegevens verzameld of geschat en op basis daarvan is met een gloednieuw softwareprogramma van uur tot uur een volledig concurrerende markt gesimuleerd.Door de veelheid aan gegevens en de hogere wiskunde die soms nodig is om ze allemaal op een rij te zetten, is het geen gemakkelijk leesvoer. Daar komt nog bij dat alle bedrijven geanonimiseerd zijn, al zijn sommige met een staaltje logica wel te herleiden. Zo heeft van de grote vier producenten in Nederland (Essent, Nuon, Eon en Electrabel) slechts één (Essent) de beschikking over nucleaire capaciteit.Het rapport erkent dat de gestegen brandstofprijzen hebben bijgedragen aan de stijging van de elektriciteitsprijzen in de onderzoeksperiode 2003-2005. Maar de prijzen liggen hoger dan in een volkomen concurrerende markt verwacht mag worden, zo luidt de conclusie van London Economics.Vervolgens hebben de onderzoekers voor de vier markten die het best functioneren (Groot-Brittannië, Nederland, Spanje en Duitsland) aan de hand van het computermodel bepaald wat het prijsverschil is tussen een goed functionerende markt en de huidige markt. Dit verschil, de zogeheten mark up, is groot in Duitsland en Spanje en relatief laag in Nederland en Groot-Brittannië. De mark ups zijn echter niet één op één te vertalen in de winst die de producenten maken, zo waarschuwen de onderzoekers. Die zou namelijk ook afhankelijk zijn van verschillende andere factoren. Wel betekenen hogere mark ups in het algemeen ook hogere winst.De impact van de stijgende brandstofprijzen bleek juist in Groot-Brittannië en Nederland het hoogst, omdat deze landen de meeste gasgestookte centrales hebben. Speciaal voor Nederland geldt dat de volledige benutting van interconnectiecapaciteit een belangrijk verschil kan maken, zo schrijven de onderzoekers.Copyright©, Energeia, 2007