Zonnepanelen op je dak, hoe doe je dat?

Nu de prijzen van zonnepanelen blijven dalen, overwegen steeds meer Nederlanders om op hun dak groene stroom te gaan oogsten. Maar waar moet je allemaal aan denken bij de aanschaf van zonnepanelen en is dit wel de beste manier om je energierekening te verlagen?

Hoe werkt zonne-energie?

Op zonnepanelen zitten laagjes silicium. Zonlicht wekt elektrische spanning op tussen die laagjes. Dat heet een fotovoltaïsche reactie. Deze spanning wordt door een zogenoemde omvormer omgezet naar wisselstroom. Dat is de stroom die geschikt is voor huishoudelijke apparaten.

Schijnt de zon in Nederland voldoende?

In zuidelijke landen leveren zonnepanelen meer op dan in Nederland, maar toch schijnt de zon ook hier voldoende om stroom te kunnen oogsten. Voor het opwekken van stroom hebben zonnepanelen niet per se direct zonlicht nodig. Ook op een bewolkte dag levert een zonnecel elektriciteit op.

Is de aanschaf van zonnepanelen de beste manier om mijn energierekening te verlagen?

"Als je een wat oudere woning hebt, dan kun je een grotere klapper maken door je huis te isoleren", zegt Mariken Stolk van Milieu Centraal, een voorlichtingsorganisatie op het gebied van energie en milieu. "Investeren in de isolatie van de spouwmuren, het dak en de vloer en HR++ glas, zorgen voor een flink lagere gasrekening en hebben een hoger rendement dan zonnepanelen. Is je huis al goed geïsoleerd, dan zijn zonnepanelen een goede manier om je energierekening verder te verlagen."

Is mijn dak geschikt?

Het is belangrijk om te controleren of er geen schaduw op je dak valt en of er geen obstakels op liggen. Over het algemeen geldt dat zonnecellen op een dak op het zuiden het meeste opbrengen. Maar ook met een dak op het noorden valt genoeg zon te oogsten. Voor het plaatsen van zonnepanelen is geen vergunning nodig. Voor monumenten of een beschermd stads- of dorpsgezicht, gelden uitzonderingen. Op de site van Milieu Centraal staat een rekenmethode waarmee je kunt zien of je dak geschikt is en hoeveel energie zonnepanelen in jouw situatie opleveren.

Wat zijn de kosten en wanneer heb ik die investering eruit?

"Gemiddeld schaffen huishoudens tien panelen, oftewel 2400 wattpiek (Wp), aan", weet Stolk. "Inclusief de installatie zouden die ongeveer 4400 euro moeten kosten. Met tien panelen wek je jaarlijks 2100 kilowattuur (kWh) stroom op. Hiermee ben je nog niet zelfvoorzienend. Een gemiddeld huishouden verbruikt jaarlijks 3500 kWh." Zonnepanelen gaan ongeveer 25 tot 30 jaar mee. Wanneer de panelen terugverdiend zijn, is volgens Stolk lastig te zeggen. "Bij de berekening daarvan wordt doorgaans niet met alle factoren rekening gehouden. Om volledig te zijn, zou je veel meer zaken mee moeten tellen, ook de inflatie, de rente die je over het bedrag had gekregen als je het geld had belegd of op een spaarrekening had gezet. Wat we in ieder geval kunnen zeggen is dat het een rendabele investering is. Het verdient zich terug en levert winst."

Het gebeurt niet vaak, maar soms produceren zonnepanelen meer stroom dan een huishouden verbruikt. Mocht dit het geval zijn dan zijn energiebedrijven verplicht om de eerste 5000 kWh opgewekte stroom af te nemen. Wat je meer levert dan je eigen verbruik, wordt veelal tegen ongeveer 6 cent per kWh vergoed, in een enkel geval wordt meer betaald.

Er zijn zoveel aanbiedingen, waar moet ik op letten?

Er zijn momenteel ongeveer 130 aanbieders van zonnepanelen in Nederland en elk van hen claimt de scherpste prijs en de beste service te bieden. Toch lopen de prijzen flink uiteen en ook de voorwaarden verschillen. "Het is daarom verstandig om meerdere offertes aan te vragen", raadt Stolk aan. "Controleer daarop onder andere of de installatiekosten inclusief zijn, hoe hoog de voorspelde opbrengst van de panelen is en of bijkomende kosten voor bijvoorbeeld de omvormer, kabels en bevestigingsmaterialen vermeld staan. Ga ook na welke garanties er zijn. Sommige leveranciers geven behalve op de techniek ook garantie op de voorspelde opbrengst."

"Let ook op keurmerken. Er is nog geen Nederlands keurmerk voor zonnepanelen. Het Duitse TÜV-certificaat controleert of panelen weers- en ouderdomsbestendig zijn. Uneto-VNI, de branchevereniging van installateurs, werkt aan een keurmerk voor installateurs van zonnepanelen. Wie niet zomaar met de eerste de beste in zee wil, zou op de site van Holland Solar, de branchevereniging van zonne-energie-leveranciers, kunnen kijken welke installateurs lid zijn."

Hoe eerlijk en milieuvriendelijk worden zonnepanelen geproduceerd?

70 procent van alle panelen komt uit China of Taiwan. Vooral Chinese fabrieken halen nogal eens het nieuws vanwege slechte arbeidsomstandigheden en het dumpen van afvalstoffen. "Hoe dat met fabrieken zit die zonnepanelen produceren, is lastig te achterhalen", zegt Stolk. Marjan Minnesma, voorzitter van Stichting Urgenda en Wijwillenzon, is daarom zelf in de CSUN-fabriek in China wezen kijken waar zij hun zonnepanelen aanschaffen. "Dat was allemaal hightech en erg schoon. Er werken alleen volwassenen voor een naar Chinese begrippen hoog salaris. Wij als duurzame organisatie kunnen het ons niet permitteren dat er iets mis zou zijn met de panelen die wij aanbieden, dus laten wij een Chinese partnerorganisatie, die geleid wordt door Nederlanders, wekelijks controles uitvoeren. Net als ik hebben zij geen afvaldumping, kinderarbeid en andere slechte arbeidsomstandigheden kunnen ontdekken."

Kan ik nog meedoen met de subsidieregeling?

Het plafond van de subsidieregeling voor zonnepanelen voor 2012 is nog niet bereikt. De regeling is alleen bestemd voor particulieren die voor minimaal 601 wattpiek willen installeren. Het maximum is 3500 Wp. De subsidie is 15 procent van de daadwerkelijk gemaakte aanschafkosten. Dat zijn alleen de kosten van het materiaal, de panelen en ondersteunende apparatuur, zoals omvormers. Het maximumbedrag is 650 euro. "Het is overigens nog maar de vraag of deze subsidie echt nodig is om de vraag naar zonnepanelen te stimuleren", zegt Stolk. "Nu de prijzen voor panelen zo sterk gedaald zijn, is het ook zonder subsidie een rendabele investering." Of u subsidie kan krijgen kunt u bekijken op de website http://energiesubsidiewijzer.nl.

Ik kan het aanschafbedrag niet meteen ophoesten. Wat nu?

Banken mogen vanaf 5000 euro een groene lening aanbieden aan de consument. De rente hiervoor is fiscaal aftrekbaar. Ook via energieleveranciers als Greenchoice is het mogelijk om zonnepanelen te 'lenen' en in termijnen af te betalen. Vaak zit je dan wel een tijdje aan die leverancier vast. Sommige gemeenten en provincies bieden ook gunstige leningen of subsidies aan. Op www.energiesubsidiewijzer.nl is daar meer informatie over te vinden. Sinds kort is het ook mogelijk om via crowdfunding geldschieters te vinden voor je zonnepanelen. Zonnepanelenvoorelkaar.nl matcht geldaanvragers en investeerders.

Verandert er behalve op mijn dak ook nog iets in huis?

Wie meer dan 600 wattpiek opwekt (dat zijn ongeveer twee zonnepanelen) moet een extra groep in de meterkast laten aanleggen. De omvormer die de zonne-energie omzet in wisselstroom komt ook binnen te hangen. Daarnaast kan de netbeheerder een nieuwe meter in de meterkast installeren die de stroom registreert die naar het energiebedrijf wordt gestuurd. Echt nodig is dit veeal niet.

Ik woon in een flat en wil met mijn medeflatbewoners panelen op het dak leggen. Kan dit?

Dat kan, alleen is het onder de huidige energiewet handig om de opbrengst van die panelen alleen te gebruiken voor bijvoorbeeld de verlichting van de gangen en andere gemeenschappelijke ruimtes. Individuele huishoudens moeten belasting betalen over de stroom die zij op het dak van de flat opwekken met gezamenlijke panelen, en krijgen per opgewekte kWh veel minder vergoed.

Vergen de panelen veel onderhoud?

Vogelpoep en stof verdwijnen veelal wel door een regenbui. Maar, aldus Stolk van Milieu Centraal, "het is wel zinvol om af en toe te controleren of er in de loop van de tijd geen schaduwgevende objecten zijn bijgekomen. Als je toch wat onderhoud wilt laten doen, hou er dan rekening mee dat je daarvoor- samen met het bedrag dat je moet reserveren voor het vervangen van de omvormer (die gaat minder lang mee dan de panelen) - jaarlijks iets van 1 procent van de aanschafkosten kwijt bent."

Zonnestroomjargon voor dummies

Wattpiek:

De capaciteit van zonnepanelen wordt uitgedrukt in wattpiek-vermogen (Wp). Dat is het vermogen dat zonnepanelen in Nederland leveren bij min of meer ideale omstandigheden. Momenteel zijn panelen van 245 wattpiek gangbaar. In Nederland staat de zon niet elke dag hoog aan een wolkenloze hemel. Een vuistregel voor Nederland is dat de jaaropbrengst in kWh van een zonnepaneel ongeveer 0,85 keer het piekvermogen is. Een zonnepaneel met 1000 wattpiek (Wp) vermogen levert in Nederland dus 850 kilowattuur (kWh) stroom.

PV-panelen:

De spanning die de zon in de siliciumdeeltjes in zonnepanelen opwekt, heet een fotovoltaïsche reactie. In het Engels is dit photovoltaic, vandaar dat zonnepanelen ook wel PV-panelen worden genoemd.

Omvormer:

De omvormer is het apparaat dat de opgewekte zonne-energie omzet in wisselstroom. Hierop is onder meer te zien hoeveel zonnestroom er actueel wordt opgewekt en hoeveel er die dag en sinds dag één is opgewekt.

Zonuren:

Hoe zonnig het is wordt verteld aan de hand van het aantal zonuren. Het gemiddeld aantal zonuren in Nederland is jaarlijks 1639.