Waarom de Vastelastenbond niet met dynamische contracten werkt

‌De klantenservice van de Vastelastenbond krijgt regelmatig vragen over dynamische contracten. In dit blog legt directeur Dirk-Jan Wolfert uit hoe hij over deze contractvorm denkt. Ook komen de voor- en nadelen van deze energiecontracten aan bod. Verder gunt Wolfert je een inkijkje in de werking van de energiemarkt.

In de energiemarkt heb je met twee inkoopmarkten te maken: de termijnmarkt en de spotmarkt. De benamingen van deze markten geven volgens Wolfert eigenlijk al aan wat je kunt verwachten: “Op de termijnmarkt kun je energie op voorhand inkopen voor een maand, kwartaal, een jaar of zelfs meerdere jaren. Een energieleverancier koopt stroom en gas op de termijnmarkt in tegen een vast tarief. Deze energie wordt pas in de toekomst geleverd. De tarieven op de termijnmarkt liggen tussen de tien en twintig procent hoger dan de bedragen die je op de spotmarkt betaalt. Het voordeel van de tarieven in de termijnmarkt is dat deze vaststaan en energieleveranciers - en hun klanten -  zekerheid bieden.”

Op de spotmarkt koopt een energieleverancier voor de volgende dag energie in. De leverancier ontvangt van de netbeheerder een overzicht van de hoeveelheid energie die door klanten de dag erna verbruikt wordt. Op basis van die informatie stemt een energieleverancier zijn inkoop af: heeft hij te weinig energie gekocht dan koopt hij later wat bij. Heeft hij teveel ingekocht, dan wordt het overgebleven restant weer verkocht. De tarieven op de spotmarkt zijn vaak goedkoper dan de bedragen die je voor energie op de termijnmarkt betaalt. “Energie kun je namelijk niet opslaan en daarom zijn de tarieven laag”, verduidelijkt Wolfert.

Energie inkopen op de spotmarkt klinkt erg aantrekkelijk vanwege de lagere tarieven en inkoopprijzen. Deze manier van inkopen is echter niet zonder risico. “Dit inkoopbeleid heeft vorig jaar tot een faillissementsgolf geleid onder leveranciers na het ontstaan van de energiecrisis”, weet Wolfert. “Verschillende energiebedrijven kochten veel in op de spotmarkt en wilden zo concurreren met leveranciers die inkochten op de termijnmarkt. Toen de crisis verergerde, ontstonden problemen.”

De inkooptarieven op de spotmarkt schoten ineens omhoog. “De energie op de spotmarkt was door de crisis niet langer goedkoper en winstgevend meer. Ineens betaalde je op deze markt meer dan de prijzen die op de termijnmarkt waren afgesproken met klanten. Er viel op de spotmarkt geen winst meer te behalen en elke afgenomen KWh stroom of kuub gas kostte de energieleverancier geld. Deze ontwikkeling kostte een aantal energiebedrijven de kop.”

Nu de werking van de termijnmarkt en spotmarkt duidelijk is, hoe zit het dan eigenlijk met dynamische contracten die energiebedrijven zoals Frank Energie en ANWB aanbieden? “Bij dynamische contracten horen klanten een dag op voorhand wat de inkoopkosten van energie zullen zijn. De inkoop gebeurt op uurbasis waardoor je direct ziet op welk moment van de dag je het minst betaalt voor je energie”, legt de directeur uit. “In de nacht is je energie bijvoorbeeld goedkoper dan in de ochtend waarin veel meer energie verbruikt wordt. Dit klinkt interessant maar deze manier van energie afnemen is erg intensief.” 

Je moet namelijk altijd rekening houden met de tijd. "Je bent bijvoorbeeld goedkoper uit als je in de middag je was draait maar heb je daar tijd voor? Sommige mensen vinden het een sport om hun energie op de goedkoopste momenten te verbruiken. Andere mensen vinden het juist veel gedoe om zo actief met energie bezig te zijn en hun leven er deels op in te richten.”

De Vastelastenbond gaat niet met dynamische contracten werken, zegt Wolfert: “Voor sommige klanten zal het zeker interessant zijn maar niet voor grote groepen klanten. Het is zeker een goede ontwikkeling dat vraag en aanbod op deze manier goed op elkaar worden afgestemd. Het nadeel van dynamische contracten is dat het je  tijd kost om uit te zoeken wanneer je het beste energie kunt gebruiken. Je moet je dagritme erop aanpassen en dat zullen veel mensen niet willen doen. De meeste huishoudens hechten veel waarde aan zekerheid en willen een vast bedrag betalen.”

Dynamische contracten brengen – net als het inkoopbeleid op de dagmarkt – een risico met zich mee. “Deze manier van energie inkopen, is ook onderhevig is aan de grillen van de markt. Als er angst voor gastekorten ontstaat, zie je dat direct terug in de tarieven. Deze kunnen dan gigantisch de hoogte inschieten en duurder uitvallen dan de prijs die je voor energie betaalt bij een contract waarbij met termijnbedragen gewerkt wordt.”